BATIK KAWUNG

BATIK KAWUNG

Batik punika karya budaya wong Indonesia kang diwastanakake saking padha seni lan teknologi dening para leluhur wong Indonesia, kang nggawe batik minangka piranti tarik kanti dhasare yaiku amarga batik ana corak motif kang ngandung makna lan penuh filosofi kang erat karo adat lan budaya ing urip manungsa. 

Motif Batik Kawung minangka motif batik kang bentuke bulatan kaya buah kawung (jenenge kelapa utawa mung dianggap minangka aren utawa kolang-kaling) sing disusun rapi kanthi geometris. 

Motif kawung ngandung makna kesempurnaan, kemurnian, lan kesucian. Motif batik Kawung didhengekake dening salah siji Sultan kerajaan Mataram. 

Motif batik punika pertama kali kendalake ing abad kaping 13 munggah ing pulo Jawa. Ing awale, motif punika muncul ing ukiran dinding ing sawetara candi ing Jawa kaya Prambanan. Ing hubungannya karo kata suwung sing menehi arti kosong, motif kawung nuduhake kekosongane nafsu lan hasrat duniawi, kanggo ngasilake pengendalian diri kang sempurna.

 Kekosongan punika ndherekake siji wong netral, ora ngiringi pihak, ora pengin nindakake diri, ngelakukake arus urip, mbiarkan kabeh sing ana dhatenge disekitare mlaku sesuai kawruh alam. Motif batik jinis kawung punika dumadi disagedakake dening Semar minangka gambaran sosok kang sembrana.

Jenis-jenise batik kawung ana akeh, yaiku:

•Kawung Picis

Kawung Picis punika motif kawung ingkang dipunwastani amargi wujudipun bulatan ingkang alit. Picis punika arta logam ingkang nilainipun 10 sen ingkang wujudipun alit. Sanadyan dipunwastani saking wujud arta logam ingkang nilainipun 10 sen, sumber sanes ngandhika bilih tembung picis dipuntegesi minangka sekedhik menapa kemawon ingkang alit.

•Kawung Kemplong

Kawung Kemplong iku jinis motif kawung sing gedhe.

•Kawung Beton

Wujud saking motif batik Kawung beton punika dipunhias kanthi bentuk sekawan bulatan kaliyan kalih ingkang segi papat.

•Kawung Cacah Gori

Batik bermotif kawung karo isen-isen cacah gori.

•Kawung Sekar Ageng

Kabar punika ngandhut gegayutan kaliyan unggah-unggah ornamen utami ingkang wujudipun sekawan bulatan lonjong ingkang sampun keset wetan dados wujud ingkang sekawan atanapi bujur sangkar.

•Kawung Semar

Terdiri saking unggah-unggah ornamen utami ingkang wujudipun sekawan bulatan lonjong kanthi ukuran ageng kados ing Kawung Beton, nanging ing lebet ornamen utaminipun wonten wujud bulatan lonjong kanthi ukuran ingkang langkung alit.

Alat lan bahan kang digunakake kanggo batik kawung:

•Canting

alat kang kanggo ngukir motif.

•Gawangan

kanggo nyampirake kain.

•Wajan lan kompor

kanggo ngelelehake malam.

•Dingklik

minangka duduk.

•Malam (lilin)

kanggo motif.

•Kain mori

minangka media.

•Pewarna alami

 kanggo warna kain kang sampun di motif

Cara nggawe batik kawung yaiku :

1. Awit mupusake molani, kang disebut molani. Ing ngentuk motif, kanggo milih motif, kanthi biasa tiyang duwe cita rasa sing beda-beda. Ana sing lebih seneng mupusake motif dhewe, nanging sing liyane lebih milih kanggo nggawe motif-motif umum sing ana. Motif sing sering dipake ing Indonesia iku batik sing dibagi dadi 2: batik klasik, sing akeh main karo simbol-simbol, lan batik pesisir karo ciri khas alami kaya gambar kembang lan kupu-kupu. Mupusake desain utawa motif iki bisa nganggo pensil.

2. Sawise rampung molani, langkah saged kaloro mupusake (lilin) malam nganggo canting ngikutake pola ing ngisor iki.

3. Langkah selanjute, nutupi karo lilin malam bagian-bagian sing bakal tetep warna putih (ora warna). Canting kanggo bagian halus, utawa kuas kanggo bagian gedhe. Tujuane yaiku supaya nalika nyepel bahan kedalaman larutan pewarna, bagian sing diwiwiti lapisan lilin ora kekena.

4. Langkah selanjute, proses pewarnaan pertama ing bagian sing ora ditutupi déning lilin karo mencelupake kain iku ing warna tertentu.

5. Sawise dijerupake, kain iku dijemur lan dikeringake.

6. Sawise kering, lunga mulakake proses pembatikan yaiku mupusake lilin malam nganggo canting kanggo nutupi bagian sing bakal tetep dijaga ing pewarnaan sing pertama.

7. Banjur, dilanjutake karo proses mencelupake warna sing kaloro.

8. Proses saiki, mlaras lilin malam saka kain iku karo cara ngragakake kain iku karo banyu panas ing mengkoro tungku.

9. Sawise kain bebersih saka lilin lan kering, bisa dilakukan mulakake proses pembatikan karo nutupi lilin (nganggo alat canting) kanggo nahan warna pertama lan kaloro.

10. Proses mbukak lan nutup lilin malam bisa dilakukan meneh-teneh sesuai karo banjengenya warna lan kompleksitas motif sing diingini.

11. Proses sagede kerem, manawa kain sing wis uga warna disiwakake banyu panas. Tujuane yaiku kanggo ngrasakake lapisan lilin, supaya motif sing wis digambar sadurunge dadi jelas. Sampean ora perlu kuwatir, mencelupake iki ora bakal nggawe motif sing wis Sampeyan gambar kena warna, amarga bagian ing punggawa kain iku wis diselimuti lapisan tipis (lilin ora sepenuhe luntur). Sawise rampung, batik iku wis siap kanggo digunakake.

12. Proses punggung iku ngecuci kain batik iku lan banjur njemurene sadurung bisa digunakake lan dipake.

catetan:

sumber informasi:

-https://budaya.jogjaprov.go.id

-https://id.wikipedia.org

-https://www.gramedia.com

-https://brainly.co.id