Tradhisi Gugur Gunung ing Lemah Jawa

Dening Yovita Salsabila (36 / XI-8)

   Gugur Gunung yaiku istilah kang digunakake dening masyarakat desa, dadi makna seje saka istilah kerja-bakti. Istilah kerja-bakti nduweni makna kang berhimpit karo gotong royong, kaping lorone ngrujuk ing wangun-wangun kagiyatan kolektif kang ditindakake dening masyarakat. Frasa “gugur gunung” pancen asale saka basa jawa kang akeh ditegesi dadi kerja-bakti. Kagiyatan kerja-bakti wis dadi tradhisi kas lan mudhun mudhun kanggo masarakat awake dhewe. Saliyane gotong royong, Gugur Gunung uga nyurung tumindak kebersamaan lan kesetiakawanan sosial.

   Miturut Muhid, Sunaryo (2015) Gugur Gunung yaiku kagiyatan gotong royong utawa kerja-bakti tipikale ana ing tlatah padesan, kang ditindakake biyasane kanggo mbuka lahan anyar utawane dalan anyar. Saliyane iku, manut sesepuh ngiras sirah Desa Kadubelang ing taun 1983-2002 sanjang menawa tembung "gugur" ditegesi karo nggugurke rame-rame, dene tembung "gunung" ditegesi dadi siji perkara gedhe kang ana ing masyarakat. Karo mangkono, tembung "gugur gunung" ditegesi dadi perkara gedhe kang ana ing masyarakat lan oleh dipecahkan menawa ditindakake bareng-bareng.

   Jumbuh irah-irahan Gugur Gunung kang asring awake dhewe tindakake saben taun masehi, wis kulina nanging kanggo jeneng biyasane awake dhewe nyebute resik resik makam utawa uga resik kuburan. Gugur Gunung ing tindakake dening kabeh bebrayan pirang-pirang dina sadurunge/pinuju sasi siyam. Jero kagiyatane piranti dhewe-dhewe masing nggawa dhewe, ana pacul, sabit, sapu, lan liyane. Kanggo persiapan istirahate snack lan ombe tur kadhang ana kang persiapan tumpeng biyasane sukalila saka bebrayan lan tlatah.

   Tradhisi Gugur Gunung iki nduweni makna kang luhur banget mulang marang awake dhewe teges kebersamaan, keikhlasan lan biji luhur kang patut didadekake tuladha jero kauripan. Antusias bebrayan jroning berpartisipasi banget akeh lan sengkuyung saengga akeh saka dheweke kabeh kang nyajikake panganan kanggo dipangan bareng-bareng. Iku lah simbul dadi kolektivitas masyarakat nalika pelaksanaan Gugur Gunung saliyane nglakoni pakaryan. Tujuwan anane mangan bareng iki dadi ujud kesadaran masarakat jroning berbagi lan ben tansah nandurake raos kebersamaan. Di samping nyambut gawe bareng, ngrasakake lelah bareng, nanging seneng uga kudu dirasakake bareng.

   Cekakan menawa tradhisi Gugur Gunung yaiku tradhisi kang wis wiwit turun-temurun dilaksanakake dening masyarakat padesan. Tradhisi iki nyiptakake kerjasama sosial ning masyarakat, nyiptakake harmoni sosial kemasyarakatan, lan oleh memupuk raos persatuan lan kesatuan ing padesan. Tradhisi iki nglibatake saindenge elemen masarakat kang wis dilaksanakake kanthi turun-temurun.

Komentar

Posting Komentar

Postingan populer dari blog ini

Keris

Gambar
  Dening Sara Junita (31 / XI-8) Keris mujudake pucuking kabudayan ing bidang seni logam kang nduweni oyod ing gaman tradhisional Indonesia. Ing perkembangane, Kris nilar fungsi dhasare minangka senjata lan luwih nengenake fungsi sosial lan nilai simbolis tinimbang filsafat (tertib lan filsafat). Panguripan (tuntunan) masyarakat Nuswantara dikemas kanthi apik (tontonan) mula ing wektu iku saben aspek budaya keris kebak makna lan nilai sing jero.   Minangka tuntunan urip pribadi, urip sosial, adat lan spiritualitas, keris mujudake kabudayan kang nduweni makna lan nilai lan minangka salah sawijining pedoman. Standar ing pamikiran lan solah bawa satemah mbiyantu mbentuk jati diri lan karakter masyarakat Indonesia. Keris dipanggonke minangka obyek Iki dianggep penting lan kudu ana kanggo warga. Keris tansah ana ing saben sendi lan fase urip manungsa (siklus urip) Wiwit manungsa isih ana ing guwa-garba (mitoni), lair (sepasaran), pertama kali ana anak ing lemah (tedak sinten). Peri...
Baca selengkapnya

SENI REOG CAMPUR BAWUR

Gambar
Dening Rasto Prabowo Sujatmiko (28 / XI-8) Kesenian seni Reog Campur Bawur ing Desa Kaligentong Panaliten menika gadhah ancas kangge mangertosi pangrembakanipun kesenian Reog Campur Bawur ing Desa Kaligentong wiwit taun 2010-2021 saha pangaribawanipun tumrap kahanan masarakat ing Desa Kaligentong Metode kang digunakake sajrone panliten iki yaiku metode historis. Tata cara historis kaperang dadi 4, yaiku heuristik utawa koleksi sumber, verifikasi sumber utawa kritik kang dumadi saka kritik internal lan kritik eksternal, interpretasi utawa interpretasi, lan historiografi utawa panulisan sejarah. Asiling panaliten menika awujud pengembangan Kesenian Reog Campur Bawur ing Desa Kaligentong Kecamatan Gladagsari Kabupaten Boyolali taun 2010-2021 Kesenian iki diciptakake amarga adhedhasar tradhisi khas Desa Kaligentong yaiku kenduri udan dawet. Ing taun 2007 kesenian kasebut diowahi saka tari dadi Kesenian Reog kanggo ngurmati para leluhur Desa Kaligentong. Ing taun 2010, kesenian iki ngalami ...
Baca selengkapnya

Kenduren : wujud kebersamaan lan solidaritas masyarakat

Gambar
Dening Andika Wahyu Prayoga (5 / XI-8) Kenduren utawa slametan yaiku tradisi turun menurun ingkang ditindakake dening masyarakat jawa dadi wujud syukur marang gusti Allah, lan duweni biji sosial kang becik ing tengahing masyarakat. Kenduren mlebu tradisi kang penting banget kanggo masyarakat jawa. Kenduren mulang awake dewe kanggo luwih bersyukur dhuwur marang nikmat kang wis diwenehake gusti Allah, lan karo kanggo padha padha ngedum ugaa kanggo memerat tali silaturahmi antar tangga teparo. Kenduren ya kui siji prastawa sosial lan budaya kang dianakake masarakat jawa kanggo ngrayakake momen-momen penting, kaya kelairan, nikahan, mengeti dino wong mati utawa malah kanggo ngurmati leluhur. Kenduren biyasane dianakake ing omah utawa ing papan sing wis ditentokake , karo ngundang sedulur, tetangga, lan sanak sedulur kanggo rawuh.  Persiapan kenduren dipersiapke adoh-adoh dina, saka persiapan panganan nganti panggonane acara. Salah siji ciri khas kenduren iku keberagaman panganan kang...
Baca selengkapnya